Oprocentowanie w skali roku - co ono oznacza?

Korzystając z różnych produktów bankowych (np. lokat i kredytów), spotkamy się informacją o oprocentowaniu podawanym w skali roku. Co to oznacza dla klienta, który chce poznać wysokość należnych odsetek?

Zarówno oprocentowanie lokat czy kont oszczędnościowych, jak i kredytów podawane jest w skali roku. Co to oznacza dla klienta? Otóż to, że określa ono wysokość odsetek (czy to tych, które sam uzyska z produktów depozytowych, czy tych, które będzie musiał zapłacić bankowi za pożyczkę) należnych po 12 miesiącach posiadania danego produktu. Pamiętajmy przy tym, że odsetki od kredytu naliczane są w każdym miesiącu od kapitału pozostałego do spłaty, a ten systematycznie się zmniejsza wraz z uregulowaniem przez kredytobiorcę kolejnych rat. Rozpatrzmy zatem jak działa oprocentowanie w skali roku na prostszym przykładzie - lokaty.

Oprocentowanie lokat krótszych niż rok

Gdy bank chwali się, że zapewnia np. 6% w skali roku na lokacie, nie oznacza to, że klient rzeczywiście tyle dostanie - wszystko zależy od okresu trwania umowy. Przecież nie wszystkie depozyty zakładane są na 12 miesięcy. Jeśli więc chcemy skorzystać z półrocznej lokaty na 6%, nasz zarobek tak naprawdę wyniesie 3%, bo pieniądze pracowały dla nas tylko przez połowę roku (6% w skali roku / 12 miesięcy x 6 miesięcy trwania umowy). Przy lokacie na trzy miesiące, odsetki będą stanowić już 1/4 tego, co zarobilibyśmy w rok, czyli 1,5%. Pamiętajmy przy tym, że od wypracowanych przez depozyt zysków pobrany zostanie podatek (19%) od należnych nam odsetek.

Dlaczego więc banki już w reklamach i na ulotkach nie podają, ile procent faktycznie klient zarobi na 3-miesięcznej lokacie, tylko wymieniają oprocentowanie w skali roku? Można tu uznać za chwyt marketingowy - tak podane oprocentowanie po prostu lepiej brzmi (jest wyższe). Część z nas chętniej skorzysta z "3-miesięcznej lokaty na 6% w skali roku", niż "lokaty na 1,6% po 3 miesiącach", mimo że to ta druga jest bardziej intratną opcją. Tak naprawdę podawanie oprocentowania w skali roku jest jednak wygodniejsze w porównywaniu różnych ofert bankowych, zwłaszcza gdy lokaty mają inny okres umowy.

Pamiętajmy zatem, że oprocentowanie lokaty w skali roku to zysk osiągnięty w ciągu 12 miesięcy. Gdy chcemy skorzystać z innego czasu deponowania pieniędzy, podzielmy to oprocentowanie przez 12 miesięcy i przemnóżmy przez liczbę miesięcy, przez którą będzie obowiązywać nasza umowa.

Oprocentowanie nie tylko stałe

Warto pamiętać, że oprocentowanie to tak naprawdę cena produktu – albo za jaką bank pożycza nam pieniądze, albo za jaką chce pożyczyć środki od nas. Należy również pamiętać, że nie zawsze mamy do czynienia z oprocentowaniem stałym. Zarówno w przypadku lokat czy kont oszczędnościowych, jak i kredytów częściej mamy do czynienia z oprocentowaniem zmiennym. Wtedy na jego zmianę (już w trakcie trwania umów) mogą mieć wpływ czynniki określone w umowie, zwykle zmiana wysokości WIBOR-u, która zależy m.in. od sytuacji gospodarczej kraju, a także wysokości stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej.