Dziedziczenie długów i oszczędności

Prawo do nabycia spadku nie zawsze bywa dla dziedziczącego korzystne. Jeśli zmarły pozostawił po sobie więcej długów niż oszczędności, schedę lepiej odrzucić. Wyjaśniamy, jak sprawdzić, czy spadkodawca był obciążony długami, i o czym należy pamiętać, przyjmując od niego spadek.

Jeśli zmarły nie spisał przed śmiercią testamentu, jego spadkobiercy dziedziczą zgodnie z art. 931-940 Kodeksu cywilnego.

Ustawowo pierwszeństwo w nabyciu schedy mają małżonek i dzieci spadkodawcy. Spadek otrzymują w równych częściach przy zasadzie, że zgodnie z prawem żonie lub mężowi zmarłego nie może przypaść udział mniejszej części niż 1/4 spadku.

Jeśli dorosłe dziecko spadkodawcy nie dożyło chwili przejęcia spadku, prawo do dziedziczenia jego części przechodzi z kolei na jego dzieci (w równych częściach).

W przypadku bezdzietnego spadkodawcy jego majątek dziedziczą małżonek i rodzice, w dalszej kolejności: rodzeństwo, uwzględniając zasadę, zgodnie z którą udział małżonka w schedzie nie może być mniejszy niż 1/2.

Małżonek otrzymuje cały spadek tylko wówczas, gdy zmarły nie miał dzieci, wnuków, rodzeństwa, ani dzieci rodzeństwa.

Po osobie samotnej, która nie pozostawiła potomków, a jej pozostała rodzina nie żyje, dziedziczy gmina, w której zmarły zamieszkiwał przed śmiercią.

Do 6 miesięcy na przyjęcie lub odrzucenie spadku

W momencie otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) następuje warunkowe nabycie spadku przez dziedziczących.

Osoby z grupy zerowej, do której należą:

• małżonek,
• dzieci, pasierbowie,
• wnuki,
• rodzice,
• dziadkowie,
• rodzeństwo,
• ojczym, macocha

mają pół roku na podjęcie decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu schedy. Czas ten jest liczony od chwili otrzymania informacji o powołaniu do spadku.

Pozostali spadkobiercy:

• zięć, synowa,
• teściowie,
• ciotka, wuj/stryj
• inni

na podjęcie decyzji o spadku mają tylko miesiąc.

W ciągu ustawowych 6 miesięcy spadkobiercy powinni dowiedzieć się, jakie aktywa i długi wchodzą w masę spadkową, by podjąć właściwą decyzję o tym, czy przyjęcie schedy będzie dla nich opłacalne.

Zasady dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza

Jeśli dziedziczący nie złożą w ustawowym czasie oświadczenia przed sądem lub notariuszem dotyczącego spadku, automatycznie przyjmą go z dobrodziejstwem inwentarza.

Instytucja dobrodziejstwa inwentarza powoduje przejęcie spadku w całości, wraz z długami, ale tylko do wysokości dziedziczonego majątku.

Jak zdobyć informację o oszczędnościach zmarłego?

By ułatwić obywatelom pozyskiwanie informacji o majątku spadkodawców, od 1 stycznia tego roku działa centralna informacja o uśpionych rachunkach konsumentów.

Mając prawomocne postanowienie o nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, spadkobierca może udać się do dowolnego banku (nie musi być jego klientem) i zdobyć informację o tym, w których instytucjach spadkodawca miał otwarte rachunki (konta osobiste, oszczędnościowe, lokaty etc.).

W raporcie zabraknie informacji o posiadanych kontach w biurach maklerskich, polisach ubezpieczeniowych czy jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Dane uzyska maksymalnie do 3 dni od złożeniu zapytania. Za usługę bank pobierze opłatę, zgodnie z jego aktualnym cennikiem.

Jak sprawdzić, czy spadek jest zadłużony?

Niestety nie zawsze można łatwo wykryć, czy w skład masy spadkowej oprócz aktyw wchodzą długi. Sąd nas o tym nie poinformuje. Zadłużenie zmarłego np. w bankach lub firmach pożyczkowych, może wyjść na jaw dopiero po wielu latach od jego śmierci. Wówczas obowiązek zapłaty przechodzi na osoby, które dziedziczyły po spadkobiercy. Jak uniknąć tego zagrożenia?

W zbadaniu stanu zadłużenia spadkodawcy, centralna informacja o uśpionych rachunkach już nie pomoże. Usługa nie pozwala na pozyskanie danych o spłacanych przez zmarłego pożyczkach.

By dowiedzieć się, czy zmarły jest dłużnikiem, dziedziczącemu nie pozostaje nic innego, jak samodzielnie pytać o to poszczególne banki, firmy pożyczkowe, a także ZUS, KRUS, firmy telekomunikacyjne, wspólnoty lub spółdzielnie mieszkaniowe itp.

Jeśli spadkodawca spłacał kredyt, warto zapytać banku, czy zmarły wykupił ubezpieczenie. Polisy na życie są częstym zabezpieczeniem w przypadku pożyczek. Jeśli dany przypadek spełnia warunki umowy do wypłaty świadczenia, to ubezpieczyciel, a nie spadkobierca, będzie zobowiązany do pokrycia zadłużenia zmarłego.