Jak dumnie donosi na swojej stronie internetowej Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo - Kredytowa, tak naprawdę z organizacjami podobnymi w działalności do SKOK-ów mieliśmy do czynienia już w średniowieczu. Gildie kupieckie, maszoperie rybackie, banki pobożne, czy kasy wdowie (a później fundacje taniego kredytu, czy towarzystwa wzajemnego ratowania się w nieszczęściach) służyły obronie przed lichwą i stosowały zasadę samopomocy finansowej. Nowoczesna spółdzielczość finansowa narodziła się w połowie XIX wieku, a jej ojcem był Niemiec Friedrich Wilhelm Raiffeisen. Zakładał on w swojej ojczyźnie instytucje finansowe stosujące właśnie zasady samopomocy i samozarządzania. Raiffeisen był wzorem dla Polaków, i, m.in. w Wielkopolsce, ksiądz Wawrzyniak tworzył banki ludowe na podobieństwo spółdzielni Niemca, na Podolu zaś kasy włościańskie zakładała Marcelina Darowska. W Galicji powstawały natomiast kasy Stefczyka (od nazwiska Franciszka Stefczyka, nauczyciela i działacza społecznego). Pierwszą Kasę Oszczędności i Pożyczek Stefczyk założył w 1884 roku w szkole rolniczej w podkrakowskim Czernichowie. Dziś Franciszek Stefczyk jest patronem ruchu SKOK, i największego SKOK-u w Polsce.
W okresie międzywojennym, do ok. 3,5 tysiąca kas Stefczyka „zapisanych” było półtora miliona ludzi. Kasy były bardzo istotnym ogniwem powstającej w wolnym kraju przedsiębiorczości. Niestety, II wojna światowa przerwała rozkwit spółdzielni finansowych, podobnie jak czasy komunizmu w Polsce - majątek został rozkradziony i znacjonalizowany.
Dopiero po przemianach roku 1989, możliwe było odrodzenie idei kas oszczędnościowo – kredytowych w Polsce. Wielką rolę odegrała w tym procesie Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych. Działa ona notabene do dzisiaj, wspierając przy tym wiele inicjatyw na rzecz ruchu SKOK.
Generalnie Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe działają w Polsce od 1992 roku. Na koniec tegoż roku w Polsce istniało 13 Kas, i zrzeszały one 14 tys. członków. Jak wielką drogę przez 20 lat przebyły SKOK-i wskazuje przede wszystkim fakt, iż aktualnie skupiają one - wg danych na marzec 2011 – 2,2 mln osób. Te same dane wskazały, że w Polsce działa 1 852 Kas z oddziałami, a ich łączne aktywa wynoszą niemal 15 mld złotych.
W Zarządzie Krajowej SKOK zasiadają: jej prezes – Grzegorz Bierecki, oraz Wiktor Kamiński i Lech Lamenta, w roli wiceprezesów. Rada Nadzorcza Kasy Krajowej składa się z kolei z 9 osób. Jej przewodniczącym jest Adam Jedliński ze SKOK im. Franciszka Stefczyka w Gdyni, zaś sekretarzem Zygfryd Schoenhoff, reprezentujący SKOK "Wybrzeże" w Gdańsku. Na prawach członków Rady Nadzorczej zasiadają w niej także: Jarosław Kazimierski (Wielkopolska SKOK), Adam Byzdra (SKOK "Wesoła" w Mysłowicach), Bogumił Krzyszczak (SKOK im. Zygmunta Chmielewskiego w Lublinie), Krzysztof Kwiatek (SKOK "Śląsk" w Rudzie Sląskiej), Jan Chmielewski (Południowo-Zachodnia SKOK), Ireneusz Więckowski (SKOK "Piast" w Tychach) i Andrzej Skotniczny (Krakowska SKOK). Istnieje także 12-osobowa Komisja Funduszu Stabilizacyjnego Kasy Krajowej, której przewodniczy Andrzej Gałązkiewicz ze SKOK przy Elektrowni "Kozienice".
Podobne do Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo – Kredytowych instytucje, zwane także uniami kredytowymi, działają w 97 krajach, skupiając 185 milionów ludzi.